Avustralya Hakkında Genel Bilgiler
Yuzeysel basit bilgilerden baslarsak eger ki; Avustralya
Guney Yarimkurede yer alir. Okyanusya kitasindadir diyebiliriz ki zaten bu
kitanin karasal cogunlugu Avustralya’dadir. Hint Okyanusu ve Buyuk Okyanus
arasindadir. Komsulari tabii ki kardes ulke Yeni Zellanda, Endonezya, Dogu
Timor, Papua Yeni Gine, Solomon Adalari, Vanuatu, Yeni Kaledonya’dir. Yalniz
bir ada olmasi itibariyle bunlardan hicbiriyle karasal bir bagi bulunmamaktadir.
Buda aslina bakarsaniz bir nevi daha az politik sorun anlamina geliyor.
Avustralya, dunya uzerinde Türkiye’ye en uzakta bulunan
ulkelerden birisidir. Mesela Google’den Melbourne – Istanbul uzakligini
aradigimda 14,620 km uzaklik var diyor.
Daha uzagi icin ornek: Yeni Zellanda
Yonetim Bilgileri
Yonetim Bicimi
|
Federal Monarsi
Federal Hukumet à
Eyalet Hukumetleri à
Lokal Hukumetler (Belediyeler)
|
Genel Vali
|
|
Basbakan
|
Tony Abbott (Liberal Parti)
|
Baskent
|
|
En buyuk sehir
|
|
Federal Bakanliklar
|
Bakan Adlarini 16 Kasim 2014 tarihi itibariyle veriyorum.
|
Bazi Siyasi Partiler
|
Koalisyon (Liberal Party, National Party, Liberal National Party,
Country Liberal Party)
|
Parti adlarini Türkiye’deki siyasal parti adalarina gore cok
farkli olduklari icin verdim. Burada cok cesitli goruslerde cok cesitli
partiler var. Hatta bazi partiler direkt olarak kisi adlarini bile icerebiliyor mesela Palmer United Party (Zengin bir is adami Clive Palmer'in kurdugu bir parti) gibi. Ancak en buyuk ve her secimde kozlarini paylasan iki buyuk parti
Liberal Party ve Australian Labor Party.
Burada bir paragraf acmakta fayda var ‘Yonetim Bicimi’
maddesi ile ilgili olarak. Burada hukumetlerin hiyerarsisi mevcut. Yani Avustralya
capina hakim Federal Hukumet (Basbakan Tony Abbott) Avustralya’nin genel ic
isleri, finans yonetimi, ekonomi yonetimi, gocmenlik politikasi, dis isler ve
milli savunma gibi isleri yonetirken, Eyaletlerin basinda bulunan State
Government (yani Eyalet Hukumetleri) da ayni seyi hukumeti bulundugu eyelet
capinda yonetir. Ancak Eyalet Hukumetlerinin gocmenlik politikasi, dis isleri ve milli savunma gibi konularda bir yaptirimlari
bulunmamaktadir. Bu seviyeden daha asagiya indigimizde ise Local Goverments
yani Belediyeleri goruyoruz. Burada Belediyeler Türkiye’dekine gore biraz
farklilik gosteriyorlar. Her belediye sanki bir sirketmis gibi yonetiliyor. Bir
CEO’su var ve cesitli islere bakan direktorler ve altlarinda mudurler (manager)
mevcut. Secimlerde secilen Councillor’lar yani Belediye Meclis Uyeleri kendi
aralarinda secim yaparak secildikleri donem icin Belediye Baskanini (Mayor)
secerler. Burada Belediye Baskanlarinin Türkiye’deki gibi yetkileri yoktur.
Belediyenin genel programini, yatirimlarini filan hep CEO yonetir ve bu CEO’lar
secimle gelip secimle gitmezler. Councillor’lar daha cok halkin sectigi
Belediye denetcileri gibi gorev alirlar ve belediyeleri halkin ihtiyaclarini
karsilamalari dogrultusunda denetlerler ve belediye ve halk arasinda kopru
olustururlar. Su anda (16 Kasim 2014 itibariyle) Melbourne’de belediye baskani bir Turk olan 2 adet
belediye biliyorum. Birisi Moreland City Council digeri ise Hume City Council.
Istatistiki bilgileri guzel bir istatistik data deposu olan http://knoema.com/atlas web adresinden
edindim. Aslinda sadece Avustralya icin olan bilgileri verecektim ancak daha sonra Türkiye icin olan bilgilerin eklenmesiyle yapilabilecek kiyaslama ile verdigim bilgilerin okuyanlar icin daha anlamli olacagini dusundum ve tablolara Türkiye kolonlarini da ekledim.
Avustralya icin http://knoema.com/atlas/Australia
Demografik Bilgiler
Avustralya
|
Türkiye
|
|
Nufus
|
23,130,900 (2013 yili itibariyle)
|
74,932,641 (2013 yili itibariyle)
|
Sehir Nufusu Orani
|
%89.2 (2013 yili itibariyle)
|
%72.4 (2013 yili itibariyle)
|
Nufus Yogunlugu
|
3.0 insan / km2
|
97.4 insan / km2 (2013 yili itibariyle)
|
Nufus Buyume Orani
|
%1.8 (2013 yili itibariyle)
|
%1.3 (2013 yili itibariyle)
|
Dogum Orani
|
13.6 bebek / 1000 insan (2012 yili itibariyle)
|
17.1 bebek / 1000 insan (2012 yili itibariyle)
|
Olum Orani
|
6.5 insan / 1000 insan (2012 yili itibariyle)
|
5.7 insan / 1000 insan (2012 yili itibariyle)
|
0-14 Yasindakilerin Nufusa Orani
|
%19.1 (2013 yili itibariyle)
|
%25.7 (2013 yili itibariyle)
|
15-64 Yasindakilerin Nufusa Orani
|
%66.6 (2013 yili itibariyle)
|
%67.0 (2013 yili itibariyle)
|
65 ve ustu Yasindakilerin Nufusa Orani
|
%14.3 (2013 yili itibariyle)
|
$7.4 (2013 yili itibariyle)
|
Kadin/Erkek Sayilarinin Nufusa Oranlari
|
%50.2 (2013 yili itibariyle – yani kadin sayisi az bir farkla onde)
|
%50.9 (2013 yili itibariyle – yani kadin sayisi az bir farkla onde)
|
Yuz Olcumu Bilgileri
Avustralya
|
Türkiye
|
|
Yuzolcumu
|
7,682,300 km2 (2013 yili itibariyle)
|
769,630 km2 (2013 yili itibariyle)
|
Tarim Alani
|
4,054,740 km2 (2012 yili itibariyle)
|
384,070 km2 (2012 yili itibariyle)
|
Orman Alani Orani
|
%19.2 (2012 yili itibariyle)
|
%15.0 (2012 yili itibariyle)
|
Ekonomi Bilgileri
Avustralya
|
Türkiye
|
|
Milli Gelir
|
1,505,920,000,000 USD (2013 yili itibariyle)
|
819,990,000,000 USD (2013 yili itibariyle)
|
Kisi Basina Milli Gelir
|
64,578 USD (2013 yili itibariyle)
|
10,721 USD (2013 yili itibariyle)
|
Milli Gelir Buyume Orani
|
%2.8 (2014 yilinda simdiye kadar)
|
%3.0 (2014 yilinda simdiye kadar)
|
Enflasyon Orani
|
%2.5 (2013 yili itibariyle)
|
%7.5 (2013 yili itibariyle)
|
Issizlik Orani
|
%6.2 (2014 yili itibariyle)
|
%9.5 (2014 yili itibariyle)
|
Ihracat
|
310,969,075,535 USD (Mal ve Servisler – 2012 yili)
|
206,710,000,000 USD (Mal ve Servisler – 2012 yili)
|
Ithalat
|
334,928,589,940 USD (Mal ve Servisler - 2012 yili)
|
249,443,000,000 USD (Mal ve Servisler – 2012 yili)
|
Goruldugu uzere Ihracat – Ithalat bakimindan Avustralya ve Türkiye
degerleri birbirine baya yakin degerler. Ancak Milli gelirde Avustralya baya bi
ronde gozukuyor bu da nufusun Türkiye’ye nazaran az olmasida eklenince kisi
basina dusen milli gelirde neredeyse Türkiye’nin 6 kati olacak sekilde bir fark
olusturuyor.
Saglik Bilgileri
Avustralya
|
Türkiye
|
|
Bebek Olum Orani
|
3.4 / 1,000 canli dogum (2013 yili itibariyle)
|
16.5 / 1,000 canli dogum (2013 yili itibariyle)
|
Cocuk (5 yas ve alti) Olum Orani
|
4 / 1,000 cocuk (2013 yili itibariyle)
|
19 / 1,000 cocuk (2013 yili itibariyle)
|
Hamile Kadinlardaki Olum Orani
|
6 / 100,000 dogum (2013 yili itibariyle)
|
20 / 1,000 dogum (2013 yili itibariyle)
|
Yeni Doganlar icin ortalama beklenen Yasam Suresi
|
82.1 yil (2012 yili itibariyle)
|
74.9 yil (2012 yili itibariyle)
|
Saglik harcamalarinin Milli Gelire Orani
|
%9.1 (2012 yili itibariyle)
|
%6.3 (2012 yili itibariyle)
|
Tuberkuloz Vakaa Sayisi
|
6.5 / 100,000 insan (2012 yili itibariyle)
|
22.0 / 100,000 insan (2012 yili itibariyle)
|
Kadinlardaki Obezite
|
%24.9 (2008 yili itibariyle)
|
%35.6 (2008 yili itibariyle)
|
Erkeklerdeki Obezite
|
%25.2 (2008 yili itibariyle)
|
%22.8 (2008 yili itibariyle)
|
Anlasilacagi uzere, obezite Avustralya’da en buyuk saglik
problemlerinden birisi. Doga ve hava sartlarinin spor ve egzersiz yapmaya cok
elverisli olmasina ragmen fast food ve diger yemek aliskanliklari buna sebep
oluyor herhalde. Ayni sorun Türkiye icin de gecerli tabii ki.
Egitim Bilgileri
Avustralya
|
Türkiye
|
|
Egitimdeki Kamu Harcamalari Orani
|
%5 (2011 yili itibariyle)
|
%3 (2006 yili itibariyle)
|
Ilkokula Kayit Orani
|
%96.9 (2012 yili itibariyle)
|
%95.1 (2012 yili itibariyle)
|
Ilkokul Suresi
|
7 yil (1 yil hazirlik + 6 yil ilkokul)
|
5 yil (1 yil hazirlik + 4 yil ilkokul)
|
Ortaokul-Lise Suresi
|
6 yil (3 yil ortaokul + 3 yil lise)
|
8 yil (4 yil ortaokul + 4 yil lise)
|
Telekomunikasyon Bilgileri
Avustralya
|
Türkiye
|
|
Her 100 kisideki Internet kullanici sayisi
|
83.0 (2013 yili itibariyle)
|
46.3 (2013 yili itibariyle)
|
Internet kullanicilarinin Nufusa Orani
|
%82.3 (2012 yili itibariyle)
|
%45.1 (2012 yili itibariyle)
|
Her 100 kisideki Cep Telefonu kullanici sayisi
|
106.8 (2013 yili itibariyle)
|
93.0 (2013 yili itibariyle)
|
Milli Savunma
Avustralya
|
Türkiye
|
|
Askeri Harcamalar
|
23,963,000,000 USD (2013 yili itibariyle)
|
19,085,000,000 USD (2013 yili itibariyle)
|
Askeri Harcamalarin Milli Gelire Orani
|
%1.6 (2013 yili itibariyle)
|
%2.3 (2013 yili itibariyle)
|
Ulasim Bilgileri
Avustralya
|
Türkiye
|
|
Her 1000 kisi icin mevcut olan araba sayisi
|
558.8 (2011 yili itibariyle)
|
110.2 (2011 yili itibariyle)
|
Havayolu ile tasinan yolcu sayisi
|
70,883,315 (2013 yili itibariyle)
|
74,353,297 (2013 yili itibariyle)
|
Trenyolu ile tasinan yolcu sayisi
|
1,500,000,000 yolcu-km (2010 yili itibariyle)
|
4,598,000,000 yolcu-km (2012 yili itibariyle)
|
Trenyolu
|
41,461 km
|
9,642 km (2012 yili itibariyle)
|
Karayolu
|
823,217 km (2011 yili itibariyle)
|
370,276 km (2011 yili itibariyle)
|
Suc Istatistikleri
Avustralya
|
Türkiye
|
|
Cinayet Orani
|
1.1 / 100,000 nufus (2012 yili itibariyle)
|
2.6 / 100,000 nufus (2011 yili itibariyle)
|
Saldiri
|
305.5 / 100,000 nufus (2011 yili itibariyle)
|
219.3 / 100,000 nufus (2008 yili itibariyle)
|
Adam Kacirma
|
12.0 / 100,000 nufus (2011 yili itibariyle)
|
14.9 / 100,000 nufus (2008 yili itibariyle)
|
Soygun
|
16.9 / 100,000 nufus (2011 yili itibariyle)
|
10.9 / 100,000 nufus (2008 yili itibariyle)
|
Evlere girip hirsizlik
|
659.1 / 100,000 nufus (2012 yili itibariyle)
|
162.3 / 100,000 nufus (2008 yili itibariyle)
|
Arastirma ve Gelistirme Istatistikleri
Avustralya
|
Türkiye
|
|
Ar-Ge Harcamalarinin Milli Gelire Orani
|
%2.4 (2010 yili itibariyle)
|
%0.9 (2011 yili itibariyle)
|
Ar-Ge Arastirmaci Sayisi
|
4,280.4 / 1,000,000 insan (2008 yili itibariyle)
|
987 / 1,000,000 insan (2011 yili itibariyle)
|
Ar-Ge Teknisyen Sayisi
|
1,120.0 / 1,000,000 insan (2008 yili itibariyle)
|
173.2 / 1,000,000 insan (2011 yili itibariyle)
|
Bilimsel ve Teknik Makale Sayisi
|
20,603 (2011 yilinda yayinlanan)
|
8,328 (2011 yilinda yayinlanan)
|
Patent Basvuru Sayisi
|
2,627 (2012 yili icerisinde)
|
4,434 (2012 yili icerisinde)
|
Dunya Ile Karsilastirmali Siralamalar
Bilgi
|
Avustralya
|
Türkiye
|
Insani Gelismislik Indexi
|
0.93 (1=en gelismis) (2013 yili itibariyle)
|
0.76 (2013 yili itibariyle)
|
Is Yapabilmenin Kolayligi
|
11 (1=en iyisi) (2014 yili itibariyle)
|
69 (2014 yili itibariyle)
|
Global Rekabet Gucu
|
22 (1=en iyisi) (2014 yili itibariyle)
|
45 (2014 yili itibariyle)
|
Basin Ozgurlugu
|
16.9 (ne kadar az o kadar iyi) (2014 itibariyle)
|
45.9 (2014 yili itibariyle)
|
Demokrasi Indexi
|
6 (1=full democracy) (2012 yili itibariyle)
|
88 (2012 yili itibariyle)
|
Siyasi Haklar
|
1.0 (1=en yuksek) (2013 yili itibariyle)
|
3.0 (2013 yili itibariyle)
|
Refah
|
4 (1=en iyisi) (2012 yili itibariyle)
|
89 (2012 yili itibariyle)
|