Avustralya’da devlet saglik hizmetlerini devlet hastaneleri
uzerinden sunmakta. Burada da ayni Turkiye'deki gibi devlet hastaneleri ve ozel hastaneler olmak uzere
iki cesit hastane var diyebiliriz. Bireyler devletin guvencesi altinda. Bu
guvence Medicare denilen devlet kurulusu ustunden verilmekte. Medicare icin
Turkiye’deki SGK ile esdeger bir kurulus diyebiliriz. Biz gocmenler olarak eger
ki kalici vize ile gelmissek, ulkeye giris yaptigimiz ilk gunden itibaren
Medicare guvencesi altina grime hakkimiz var. Yani ilk gunden itibaren saglik
hizmetlerinden yararlanma hakkimiz doguyor. Bu saglik hizmeti olayini biraz
acmam gerekir. Bu hizmeti alabilmek icin yillik olarak maaslarimizdan kesinti
yapilmakta Medicare icin. Bu ‘Medicare Levy’ olarak adlandiriliyor ve 1 Temmuz
2014’ten itibaren vergilendirilebilir yillik maasimizin %1.5 ugundan %2 sine
yukseltilmis bulunuyor. Yeni ornegin yillik maasiniz brut $50,000 ise Medicare
Levy olarak odemeniz gereken miktar $1,000. Dusuk gelirli kisiler icin bir
takim indirimler mevcut. Yillik gelirinize ve baska bir takim sartlara gore ne
kadar odemeniz gerektigini su linkteki hesaplama araciyla hesaplayabilirsiniz.
Avustralya’da saglik sistemi benim sahsen Turkiye ile
kiyasladagimda begenmedigim hemen hemen tek alan diyebilirim. Eger ki Turkiye’de
yasarken ozel saglik sigortaniz var ise, ve bir de iyi hastanelere
ulasabileceginiz sehirlerden birinde yasiyorsaniz muhtemelen aldiginiz saglik
hizmeti burada alabileceginizden daha iyi olacaktir.
Kendimden ornek verirsem, Turkiye’de Istanbul’da yasiyorduk.
Calistigim sirket ozel saglik sigortami veriyordu hemde tum ailemi kapsayacak
sekilde. Herhangi bir hastalik durumunda Alman Hastanesi, Amerikan Hastanesi,
Acibadem Hastanesi, Anadolu Saglik Merkezi gibi bilinen iyi hastanelere gidip
muayene oluyor, hatta gerektiginde ayni gun olabilecek kucuk operasyonlari olup
cikabiliyorduk. Hastaneye gittigimiz gibi direct olarak uzman hekime
danisabiliyorduk.
Burada ise durum biraz farkli isliyor. Bir kere calistigim isyeri saglik sigortasi pirimlerini odemiyor. Zaten odeyen bir isyeri duymadim simdiye kadar burada. Oncelikle GP denilen
General Practicioner yani Turkiye’deki aile hekimi tarzinda, yada pratisyen
hekim diyebilecegimiz bir doktora gidiyoruz. Bu doktorlar genellikle uzman
hekim olmuyorlar. Genel problemler icin (mesela usutme, soguk alginligi gibi
durumlarda) yeterli oluyorlar ancak uzmanlik gerektiren konularda mesela kalp
ile ilgili durumlarda, ya da omurga hastaliklarinda filan kendi alanlari
olmadigi icin yeterli gelmiyorlar ve uzman hekimi gormemiz icin referans
yaziyorlar. Bu noktadan sonra o uzman hekimi gorebilmeniz uzun suruyor genelde
yogun olduklarindan dolayi. Randevu alabilmek 2 ayi bulabiliyor bazi
durumlarda. Iste bu durum bana biz Turkiye’deyken kralmisiz diye hissettiriyor
saglik hizmetleri bakimindan. Ancak tabii ki bu durum kisiden kisiye degisir.
Ben kendimden ornek verdim.
Mesela Avustralya’da hastalandiniz!
Ne oluyor? Bir GP’e gorunmek gerekiyor. Genelde her semtte var bu doktorlardan
hatta bu doktorlarin calistigi kliniklerden. Bunlardan bazilari randevulu,
bazilari randevusuz calisiyor. Bu doktor size gereken tedaviyi sagliyamazsa
uzmana gonderiyor. Bu asamada bazi olaylar duymustum mesela GP’nin agri kesici
vererek eve gonderdigi kisilerin 1-2 hafta icinde iyice hastalanarak
olduklerini filan. Arada bazen boyle haberlere rastlayabiliyorsunuz yanlis
teshisten kaynaklanan. Bu yanlis teshiste uzman hekimler uzerindeki yukun
azaltilmasi icin GP’nin size yeterli uzmanligi olmadan teshis etmeye
calismasindan kaynaklanabilir diye dusunuyorum. Anlayacaginiz kisi birazda
kendi kendini dineleyecek ve gerekiyorsa GP’e ben uzman doctor gormek istiyorum
diyebilmeli.
GP ucretleri su siralar $60 - $70 arasinda degismekte. 20
dakikalik bir muayene icin istenen miktar bu. Ancak bu odediginiz miktarin bir
kismi o gunun aksamina Medicare’den banka hesabiniza geri yatiriliyor. Bu geri yatirilan miktar sizin gelir durumunuza ve o seneki tibbi harcamalarinizin
toplamina gore degisiyor. Harcamalarinizin toplami arttikca ve ailecek yaptiginiz
harcamalar $1,500 (bu miktar aklimda kalan rakam dogrulugu teyit edilmeli) miktarini
gecince, Medicare’den geri donen miktar en yuksek seviyesine cikiyor.
Devletin yoksullar ve dusuk gelirliler icin sundugu bir de
Health Card diye bir kart var ancak o konuda cok asiri bir bilgim yok. Ancak bu
karta sahip kisilerin saglik hizmetlerini diger kisilere gore daha ucuza aldiklarini
biliyorum.
Ozel saglik sigortalari burada da var. Hemde ayda baya yuksek
miktarda pirim aliyorlar (pirim hesaplamari icin www.iselect.com.au sitesini
inceleybilirsiniz). Bu pirim karsiliginda maalesef Turkiye’deki ozel sigortalar
kadar kapsam verdiklerini soyleyemem. Bu konuda burasi daha pahalli bir ulke
diyebilirim. Devlet ozel saglik sigortanizin pirimlerine yasiniza ve
uyeliginizin kac yasinda basladigina gore katkida bulunuyor. Bu katkinin orani %30'u bulabiliyor.
Eger ozel saglik sigortaniz hastanede yatarak tedavi
sagliyorsa, o zaman da maasinizdan yillik kesilen Medicare Levy’de indirim
yapiliyor ve hatta bazi durumlarda onu vermiyorsunuz sanirim. Ozel saglik
sigortasi yaptirmak zorunlu degil. Ancak yillar gectikce ve yaslandikca bu
sigortayi almak daha pahalliya maloluyor. Zira sanirim 30 yasindan sonra
devletin sigorta pirimlerinize yaptigi katki her yasinizda bir miktar daha
azaliyor.
Ozel hastane olayina gelirsek eger. Burada ozel hastanelerde
ozel okullarin buyuk cogunlugu gibi genelde bir kiliseye baglilar, yani dini
ozellikleri var. Yani Catholic, Anglican , vs vs… Ama hastaya tedavi uygularken
su ana kadar bizim tecrubelerimize gore hastanin dinine gore bi ayirim
yaptiklarini gormedik diyebilirim. Burada ozel hastanelerde, Turkiye’deki ozel hastanelerde
gorebilecegimiz luks, satafat vs vs. pek gorunebilecek bir sey degil. Genelde
cok sadeler ve fonksiyona yonelik yapilmislar. Sahsi kanaatim tibbi aletlerin
de Turkiye’deki alet ve makinelere gore eski teknoloji olabilecegi yonunde.
Sanirim Turkiye tibbi alanda teknolojiyi buraya gore daha iyi takip ediyor ve o
alanda yatirimda yapiyor. Ama tabi bunda ozel sektorun payi cok buyuk.
Burada saglikla ilgili olarak acmam gereken baska bir
paragrafta yillik Ambulans uyeligi hakkinda. Burada acil durumlarda sunulan
ambulans hizmeti bence cok iyi. Gerektiginde size helikopter ambulans bile
gonderiyorlar. Ancak bu ambulans hizmeti bedava sunulan bir hizmet degil.
Burada bedava ambulans hizmeti yok. Eger ki ambulans uyeliginiz yoksa bir
ambulans cagirmaniz ortalama olarak $2,000 ve ustu maliyet getirebilir. Bu
miktari Ambulance Victoria’nin sitesinden edindim. Biz Melbourne’de yasadigimiz
icin ailecek Ambulance Victoria’a uye olduk ve her sene bu uyeligimizi
yeniliyoruz. Ailecek uyelik yillik $82.60, eger tek yasiyorsaniz tek bir kisi
icin uyelik yillik $41.30. Yani bir nevi sigorta da diyebiliriz bu uyelige.
Herhangi bir ambulans ihtiyacinizda $2,000 ve ustu miktari vermekten kurtulmus
oluyorsunuz bu uyelik sayesinde. Bazi ozel saglik sigortalari ambulans
masraflarinida kapsiyorlar policelerinde. Bu saglik sigortasi sirketi ile
konfirme edilmesi gereken bir madde.
Avustralya’daki saglik sistemi ve hizmetleri hakkindaki
dusuncelerimi ozetlersem eger; burada acil durumlara(trafik kazasi, dusme,
bacak kirma vs vs.) mudahale Turkiye’den cok cok ileride, onun disinda acil
olmayan hastalik durumu ve tedavisi konusunda Turkiye buradan daha ileride
diyebilirim. Hemde Turkiye’de tedavi masraflari buraya gore daha ucuz ve dusuk
maliyetli diyebilirim. Ozellikle de dis ve agiz sagligi ile ilgili tedaviler.
Mesela agiza takilan dis telleri gibi ortodontik tedaviler. Burada pahalliya
maloldugu icin bu tedavileri Tayland’a giderek orada yaptiran cok kisi var
burada.
Bu durumlar ve saglik sisteminin yuksek maliyetli olmasi ve
Turkiye kadar teknolojiyi takip etmemesi de bence Avustralya’nin
handikaplarinin basinda gelmekte. Ancak bu durum duzeltilemiyecek bir durum
degil tabii ki. Isini iyi yapacak hukumetler bu tip problemleri cozebilirler
kanaatindeyim. Yani gelecege dair umudum var Avustralya’daki saglik sistemi ile
ilgili olarak.
Kusura bakmayin, yine her zamanki gibi biraz daginik bir
yazi oldu. Ancak, atladigim, deginmeyi unuttugum konu(lar) var ise eger,
yorumlar bolumunde sorabilirsiniz ve cevaplamaya calisirim.
Son olarak bir kac tane hastanenin (Melbourne'deki) web adreslerini siralayim.
Bir sonraki yazimda Avustralya'da cocuk yetistirmek ve Child
Care (Kres, Yuva) sistemini anlatmayi planliyorum.
Simdilik saglicakla kalin. Simdiden mutlu seneler, 2015
saglik ve mutluluk getirsin.